Độ kiềm trong nuôi trồng thủy sản đóng vai trò quan trọng trong ao nuôi, ảnh hưởng ít nhiều đến các yếu tố môi trường khác như độ mặn, độ ph,... Vậy độ kiềm trong nuôi trồng thủy sản có vai trò gì?
1.Định nghĩa độ kiềm trong nuôi trồng thủy sản
Tổng hàm lượng bazơ trong nước tính bằng mg/L của CaCO3 là tổng độ kiềm. Bazơ trong nước bao gồm hydroxide, ammonia, borate, phosphate, silicate, bicarbonate và carbonate, nhưng trong hầu hết nước ao, bicarbonate và carbonate được có hàm lượng cao hơn các bazơ khác.
Tổng độ kiềm trong nước có nguồn gốc từ sự hòa tan của đá vôi trong đất, vì vậy hàm lượng tổng độ kiềm được xác định đầu tiên qua tính chất của đất.
Thí dụ, ao ở vùng đất cát thường có tổng độ kiềm dưới 20 mg/L, trong khi ao ở vùng đất đá vôi có tổng độ kiềm trên 100 mg/L. Các nhân tố khác như nhau, tổng độ kiềm vùng khô cằn sẽ cao hơn vùng ẩm ướt. Mức độ dinh dưỡng của nước ao tăng với sự gia tăng tổng độ kiềm đến ít nhất 150 mg/L. Tuy nhiên, ao với tổng độ kiềm trên 20 mg/L có thể năng suất cá và động vật thủy sinh khác cao. Nếu độ kiềm dưới 20 mg/L cần thiết phải bón vôi.
Do nước tự nhiên có tính chất của một hệ đệm kép nên người ta đặc trưng tính chất acid bazo của nước tự nhiên không chỉ bằng giá trị pH mà có thêm thông số độ kiềm.
2.Vai trò của độ kiềm trong nuôi trồng thủy sản
Độ kiềm đóng vai trò quan trọng thông qua khả năng làm giảm sự biến động pH. Độ kiềm là tổng các bazo có thể chuẩn độ, chủ yếu là các dạng bicarbonat. Ở pH 6 - 7, nồng độ bicarcbonat lớn gấp 104 lần nồng độ carbonat. Ngoài ra, các muối của acid yếu cũng đóng góp vào độ kiềm như: borat, phosphat, silicat, sulfua, amoniac, anion của axit humic và các axit hữu cơ khác.
Nước có độ kiềm cao có khả năng trung hòa axit, bazơ có nguồn gốc từ mưa axit, nước thải, do đó pH được duy trì ổn định, cũng như không ảnh hưởng do nồng độ CO2 dao động trong ngày. Độ kiềm cao thường do nước chảy qua vùng địa chất đá vôi hay tảo phát triển mạnh. Độ kiềm thấp thường do nước chảy qua vùng địa chất đá granit hay mưa axit.
Tóm lại độ kiềm chính là khả năng đệm của nước. Một nguồn nước có độ kiềm cao sẽ có khả năng giữ ổn định pH tốt, ngược lại nguồn nước có độ kiềm thấp khả năng giữ pH kém (tức là sự chênh lệnh pH trong ngày lớn).
Tuy nhiên một số kiến thức nuôi tôm thường xem độ kiềm là một dạng khoáng, khi độ kiềm cao tức là ao đủ khoáng và ngược lại độ kiềm thấp cần bổ sung khoáng. Điều này đúng trong hầu hết các trường hợp vì trong nuôi trồng thủy sản để tăng độ kiềm phần lớn dùng vôi CaCO3 hoặc dolomite MgCa(CO3)2. Và như vậy việc tăng kiềm cũng sẽ tăng khoáng Canxi và Magie hiệu quả.
3.Tác động của độ kiềm trong nuôi trồng thủy sản
Độ kiềm trong nước ít có tác động trực tiếp đến đời sống của các loài thủy động vật mà tác động lên các yếu tố có liên quan và ảnh hưởng trực tiếp hơn cũng như ảnh hưởng đến trạng thái của ao nuôi. Độ kiềm có thể ảnh hưởng đến các yếu tố như độ pH, ảnh hưởng tới sinh trưởng của thủy vực và đặc tính của kim loại nặng nước. Độ kiềm carbonate của nước chẳng những quyết định giá trị pH ban đầu (chưa xảy ra quá trình sinh hóa) của nước mà còn quyết định tính đệm của nước, tức là sự biến động pH của môi trường nước khi đưa thêm vào nước một lượng pH hay kiềm nào đó.
Khi độ kiềm cao, khả năng bắt giữ CO2 càng cao nên chúng càng làm tăng quá trình quang hợp của tảo. Lúc này, tảo sử dụng CO2 nên làm tăng pH.
Do quá trình quang hợp, hô hấp của động thực vật trong ngày thay đổi nên pH thay đổi theo (thấp về sáng sớm, cao về chiều hôm) nhưng khi độ kiềm carbonate của nước cao thì mức độ dao động pH trong ao hồ không lớn so với nguồn nước có độ kiềm thấp.
Bảng liệt kê độ kiềm thích hợp để nuôi một số loài thủy sản phổ biến:
=>Lưu ý:
- Khi pH cao hơn 8.3 thì vôi sẽ không hòa tan được trong nước có độ pH cao này nên bà con có thể sử dụng mật rỉ đường để xử lý.
- Độ kiềm làm ổn định pH nên làm tăng tính của amonia vì pH cao thì amonia tồn tại ở dạng NH3 trong khi đó độ cứng không ảnh hưởng đến độc tố amonia.
Tags:
Môi trường nước
