Bacillus subtilis và những điều cần biết

Men vi sinh là những vi khuẩn có lợi trong đường ruột, bổ sung nhằm mục đích hỗ trợ hoạt động của hệ tiêu hóa, cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột. Trong số các vi khuẩn, Bacillus subtilis là lợi khuẩn có nhiều công dụng nổi trội.

Bacillus subtilis thuộc chi Bacillus subtilis, còn có tên gọi khác là trực khuẩn cỏ hoặc trực khuẩn cỏ khô, là loại vi khuẩn Gram dương.

Bacillus subtilis dạng hình que, có khả năng tạo bào tử cũng như chịu đựng điều kiện môi trường khắc nghiệt. Cơ quan An toàn thực phẩm châu Âu, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ đã đánh giá vi khuẩn thuộc chủng Bacillus subtilis và các chất chiết xuất từ vi sinh vật rất an toàn khi sử dụng cùng vào thực phẩm và có lợi ích kinh tế lớn.

Bacillus subtilis có thể phân chia đối xứng tạo thành hai tế bào con, hoặc không đối xứng, tạo thành bào tử trong điều kiện môi trường bất lợi như hạn hán, bức xạ cực cao, môi trường nghèo dinh dưỡng. Các tế bào vi khuẩn có thể tự tạo ra các chất kháng sinh hoặc giết chết đồng loại để tìm dinh dưỡng trong điều kiện môi trường sống khắc nghiệt, trước giai đoạn hình thành bào tử.

Bởi tính ổn định cao của Bacillus subtilis trong điều kiện khắc nghiệt nên vi sinh vật này trở thành một trong những ứng cử viên hoàn hảo với các ứng dụng chế phẩm sinh học hoặc trong đồ uống , thực phẩm, khử trùng. Cụ thể:

Bacillus subtilis thường có trong sản phẩm ở trạng thái bào tử, do vậy, khi uống vào, nó không bị acid và các men tiêu hóa ở dịch vị dạ dày phá hủy. Ở ruột, bào tử phát triển thành thể hoạt động, giúp cân bằng hệ vi sinh có lợi trong đường ruột, cải thiện hệ thống tiêu hóa sau khi sử dụng kháng sinh thời gian dài.

Theo phân loại của Bergey (1974), Bacillus subtilis thuộc:

– Giới (Kingdom): Bacteria

– Ngành (Division): Firmicutes

– Lớp (Class): Bacilli

– Bộ (Order): Bacillales

– Họ (Family): Bacillaceae

– Giống (Genus): Bacillus

– Loài (Species): Bacillus subtilis

Khi Bacillus subtilis được đi vào cơ thể động thủy sản theo đường thức ăn, bào tử có thể tồn tại trong môi trường acid dạ dày, và vì thế sẽ đi qua dạ dày an toàn, tới ruột và nảy mầm thành lợi khuẩn. Một lượng bào tử sống nhất định sẽ giúp tạo hệ vi khuẩn có lợi cho hệ thống tiêu hóa, cung cấp chất dinh dưỡng và kích thích hệ miễn dịch. Bacillus subtilis tuyệt đối an toàn nên không sản sinh bất kỳ độc tố nào ảnh hưởng đến động vật thủy sản.

Bacillus subtilis có vai trò quan trọng đối với việc giữ ổn định thế bình quân vi khuẩn đường ruột thông qua cơ chế cạnh tranh sinh tồn, và khả năng gây ức chế vi khuẩn đường ruột.

Bacillus subtilis có hệ thống enzyme khá hoàn chỉnh, các enzyme cenlulase chuyển đổi chất xơ thành các loại đường dễ tiêu, enzyme có khả năng thủy phân lipid,glucid, protid, lecitinase thủy phân các chất béo phức hợp, enzyme phân giải gelatin, ezyme phân giải fibrin và một loại enzyme giống lysozyme có tác dụng trực tiếp dung giải một vài loại vi khuẩn Proteus gây bệnh trong đường ruột.

Bacillus subtilis thuộc nhóm vi sinh vật hiếu khí hay kỵ khí tùy nghi. Nhiệt độ thích hợp cho vi khuẩn phát triển là 30 – 50oC. Nhiệt độ tối ưu là 37oC, pH thích hợp khoảng 7,0 – 7,4.

Bacillus subtilis phân bố hầu hết trong môi trường tự nhiên, phần lớn ở trong đất, rơm rạ, cỏ khô.

-Trong chế phẩm, Bacillus subtilis ở dạng chưa hoạt động nên tiến hành ủ tăng sinh vi khuẩn để chuyển Bacillus subtilis sang trạng thái hoạt động trước khi sử dụng.

-Khi dùng hóa chất sát khuẩn và diệt khuẩn nước thì không dùng vi sinh xử lý nước do chất diệt khuẩn sẽ tiêu diệt luôn cả vi bacillus substilis xử lý nước.